🔧 برنامه سرویس و نگهداری دوره‌ای چیلر تراکمی

چکیده

چیلر تراکمی به عنوان قلب سیستم‌های سرمایش مرکزی در ساختمان‌ها، صنایع، و مراکز تجاری، نقشی کلیدی در پایداری عملکرد و مصرف بهینه انرژی ایفا می‌کند

. عملکرد مداوم و کارای چیلر نیازمند اجرای دقیق برنامه‌های سرویس و نگهداری دوره‌ای است.

این مقاله ضمن بررسی اصول علمی عملکرد چیلر تراکمی، برنامه‌ای جامع برای نگهداری روزانه، ماهانه، فصلی و سالانه ارائه می‌دهد

تا عمر مفید دستگاه افزایش یافته و هزینه‌های انرژی و تعمیرات کاهش یابد.

۱. مقدمه

چیلرهای تراکمی از طریق فشرده‌سازی مبرد در یک سیکل تبرید تراکمی، گرمای آب یا سیال فرآیندی را جذب و به محیط دفع می‌کنند.

اجزای اصلی آن شامل کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور است.
با توجه به پیچیدگی و حساسیت اجزای مکانیکی و الکتریکی چیلر، انجام سرویس دوره‌ای بر اساس دستورالعمل‌های سازنده و شرایط بهره‌برداری ضروری است.

در غیر این صورت، احتمال بروز خرابی ناگهانی، افت راندمان و افزایش مصرف انرژی بالا می‌رود.

۲. اهداف نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance)

اهداف اصلی برنامه نگهداری چیلر تراکمی عبارت‌اند از:

1. افزایش طول عمر مفید تجهیزات

2. کاهش توقفات اضطراری

3. حفظ راندمان حرارتی و الکتریکی سیستم

4. کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های عملیاتی

5. پایش عملکرد به منظور تصمیم‌گیری مبتنی بر داده (Data-driven Maintenance)

۳. ساختار برنامه نگهداری دوره‌ای

۳-۱. سرویس روزانه (Daily Maintenance)

هدف: اطمینان از عملکرد پایدار در طول بهره‌برداری
فعالیت‌ها:

• قرائت و ثبت پارامترهای عملیاتی (فشار مکش و دهش، دمای مبرد، جریان کمپرسور، دمای آب ورودی و خروجی).

• بررسی نشتی روغن یا مبرد در اتصالات و شیرآلات.

• کنترل سطح و وضعیت روغن کمپرسور.

• گوش دادن به صدای غیرعادی در کمپرسور، فن‌ها و پمپ‌ها.

• کنترل وضعیت برج خنک‌کننده و پمپ‌های آب کندانسور.

۳-۲. سرویس ماهانه (Monthly Maintenance)

هدف: جلوگیری از تجمع آلودگی و شناسایی نواقص جزئی
فعالیت‌ها:

• تمیز کردن فیلترهای مکش و روغن.

• کنترل عملکرد شیر انبساط و فشار مبرد.

• بازدید از تمامی اتصالات الکتریکی و تست سلامت کنتاکتورها.

• بررسی سنسورهای دما و فشار و کالیبراسیون اولیه در صورت نیاز.

• تمیزکاری کویل کندانسور (در چیلرهای هواخنک).

• بازبینی عملکرد سیستم‌های ایمنی و آلارم‌ها.

۳-۳. سرویس فصلی (Seasonal Maintenance)

هدف: اطمینان از آماده‌به‌کاری در فصل بهره‌برداری
فعالیت‌ها:

• شست‌وشو و اسیدشویی لوله‌های کندانسور و اواپراتور (در سیستم آب‌خنک).

• کنترل و تنظیم شیرهای سرویس و شیرهای برقی.

• تست نشت مبرد با دستگاه نشت‌یاب الکترونیکی.

• تست راندمان عملکرد سیستم (COP) و مقایسه با داده‌های طراحی.

• بازدید کامل برج خنک‌کننده شامل پکینگ‌ها، فن، تسمه، و گیربکس.

• روان‌کاری بلبرینگ‌ها و یاتاقان‌های موتورهای فن و پمپ.

۳-۴. سرویس سالانه (Annual Maintenance)

هدف: بازگرداندن شرایط فنی چیلر به حالت طراحی اولیه
فعالیت‌ها:

• تعویض کامل روغن کمپرسور و فیلتر روغن.

• تخلیه و شارژ مجدد مبرد طبق مقدار استاندارد کارخانه سازنده.

• بازدید داخلی کمپرسور (در صورت نیاز) برای ارزیابی وضعیت بلبرینگ‌ها و روتور.

• بررسی و ترمیم عایق‌کاری حرارتی لوله‌ها و بدنه اواپراتور.

• کالیبراسیون کلیه تجهیزات کنترلی، سنسورها و ابزار دقیق.

• تست سیستم حفاظتی الکتریکی (Overload, HP/LP Switch, Phase Protection).

• بررسی و اصلاح سیستم کنترلی BMS یا PLC در صورت وجود.

۴. روش مستندسازی و تحلیل داده‌ها

برای هر بازه سرویس، لازم است داده‌های عملکردی شامل فشار، دما، جریان، و راندمان در فرم‌های ثبت عملکرد (Log Sheet) مستند شود.
این داده‌ها با تحلیل دوره‌ای (Trend Analysis) می‌توانند جهت پیش‌بینی خرابی‌ها (Predictive Maintenance) مورد استفاده قرار گیرند.

نکات کلیدی در مستندسازی:

• ثبت دقیق تاریخ و نام تکنسین.

• مقایسه مقادیر جدید با داده‌های مرجع.

• ثبت آلارم‌ها و وقایع خاص.

• پیشنهاد اقدامات اصلاحی.

۵. الزامات ایمنی و زیست‌محیطی

• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) در زمان سرویس.

• جلوگیری از تخلیه مبرد به محیط و جمع‌آوری آن در سیلندرهای بازیافتی.

• رعایت استانداردهای ایمنی برق (IEC / NFPA 70).

• اجرای سرویس توسط تکنسین‌های دارای صلاحیت فنی و گواهینامه معتبر.

۶. نتیجه‌گیری

اجرای یک برنامه مدون و مستند برای سرویس و نگهداری دوره‌ای چیلر تراکمی باعث افزایش راندمان، کاهش توقفات ناخواسته، و صرفه‌جویی چشمگیر در انرژی می‌شود. نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance) و تحلیل داده‌های عملکردی، نقش مهمی در تبدیل سیستم سرمایش از حالت واکنشی به حالت پیش‌بینانه (Predictive Maintenance) دارد.

📘 چک‌لیست جامع سرویس و نگهداری دوره‌ای چیلر تراکمی

🗂️ فهرست مطالب

1. مقدمه

2. اطلاعات کلی چیلر

3. برنامه سرویس و نگهداری
    3-1. سرویس روزانه
    3-2. سرویس ماهانه
    3-3. سرویس فصلی
    3-4. سرویس سالانه

4. جداول چک‌لیست

5. یادداشت‌ها و امضاها

🏷️ بخش ۱ – اطلاعات کلی چیلر

🔧 بخش ۲ – برنامه سرویس و نگهداری

🟢 سرویس روزانه (Daily)

🟡 سرویس ماهانه (Monthly)

🟠 سرویس فصلی (Seasonal)

🔵 سرویس سالانه (Annual)

✍️ بخش ۴ – یادداشت و امضا

📎 نکات پایانی

• این چک‌لیست باید برای هر دستگاه به‌صورت جداگانه نگهداری شود.

• فرم‌های تکمیل‌شده باید به واحد مهندسی تأسیسات ارسال شوند.

• مقادیر اندازه‌گیری‌شده (فشار، دما، جریان) باید با داده‌های طراحی مقایسه گردند.